Monitor niedoceniane ogniwo - druk i przetwarzanie obrazu.

Monitor to urządzenie bliskie fotografowi czy grafikowi.

Właściwie to podstawowe narzędzie naszej pracy czy też realizacji naszego hobby. Nawet jeżeli fotografujemy wciąż sprzętem analogowym, i tak często skanujemy klisze. Jednak większość fotografów używa dziś  aparatów cyfrowych, nie rzadko wydając na swój sprzęt spore kwoty pieniędzy.

  Mamy więc świetne aparaty, rewelacyjne optycznie obiektywy, doskonałe drukark fotograficzne, wszystko to by jakość techniczna naszej fotografii była wysoka.
Kiedy opanujemy już kadr, kolor, kompozycję i ekspozycję, nasza fotografia staje się doskonalsza, kupujemy wydajne komputery i nowe, większe twarde dyski na nasze cyfrowe archiwum. Inwestujemy pieniądze i czas by obrazy które utrwalamy zadowalały nas technicznie, estetycznie i  poruszały.

   Jest jednak element zaniedbany, a kluczowy, o którym nagminnie się zapomina.

Jest to monitor. Tak jak różnią się obiektywy czy aparaty, podobnie różnią się monitory. Są więc ekonomiczne konstrukcie typowo amatorskie dla niewymagającego klienta, lub droższe ale typowo rozrywkowe konstrukcje do gier czy filmów.

Istnieje jednak półka jakościowa monitorów dla zaawansowanych amatorów fotografii i grafiki, oraz oczywiście półka sprzętów dla profesjonalistów. Tak się jednak dzieje, z powodu  złudnych oszczędności, często nawet zaawansowani fotografowie korzystają z niewłaściwych dla swoich potrzeb monitorów. Jest to jeden z największych grzechów współczesnych fotografów.

Dla każdego kto korzysta z domowej „ciemni cyfrowej”, monitor jest jednym z najważniejszych elementów  tego systemu narzędzi.

Tak, jak potencjał jakości naszego aparatu czy drukarki fotograficznej może zostać zniweczony przez kiepski obiektyw, tak cały nasz system fotograficzny może zostać zredukowany do najniższej jakości przez zły dobór monitora.

Łatwo wyobrazić sobie sytucję, w której wykonujemy świetne kompozycyjnie  i technicznie fotografie, następnie eduytujemy je lub wysołujemy rawy na monitorze który błędnie je wyświetla. Należy zwrócić uwagę by użytkowany przez nas monitor możliwie wiernie prezentował nasze wyniki pracy. Często jednak okazuje się że nasze wysiłki fotograficzne, nasz sprzęt i czas poświęcony na dopracowywanie obrazu zostają kompletnie zmarnowane.

Dlatego wybór monitora jest kluczowym wyborem sprzętowym tak dla zawodowca jak i dla amatora zdobywającego wiedzę i umiejętności fotografa czy grafika.

Trudno rozwijać się i uczyć nie widząc poprawnie efektów naszej pracy.
Amatorskie monitory dla potrzeb biurowych czy rozrywkowych nie pozwalają na poprane wyświetlanie barw a często na ustalenie poprawnej jasności i kontrastu. O ile jeszcze stosując monitory kineskopowe, można było liczyć na zadowalające odwzorowanie obrazu, o tyle w czasach współczesnych monitory LCD różnią się jakością obrazu znacznie. Kluczowymi argumentami jest tu często nadmierna jasność i brak możliwości poprawnej kontroli koloru ekonomicznych konstrukcji.

Dobór właściwego monitora

Skoro wiemy już że sprzęt biurowy może nam bardziej zaszkodzić niż pomóc, jak wybrać odpowiedni dla swoich potrzeb sprzęt?

  Podstawowym kryterium powinna tu być typ matrycy zastosowanej w sprzęcie. Równie ważna jest również elektronika zastosowana w monitorze do poprawnego, równego podświetlenia całej matrycy. Właśnie ta technologia różni producentów sprzętu biurowego i graficznego.

Rozróżnia się zasadniczo trzy rodzaje matryc:

• TN – do rozwiązań gier, filmów i biura

• PVA – różne warianty tych matryc stosowane są w sprzętach graficznych – można liczyć tam na niezłe odwzorowanie kolorów i głębokich czerni

• IPS – różne warianty tych matryc gwarantują świetne odwzorowanie barw, nowe matryce również osiągają głębokie czernie i dużą tolerancję na kąty z których oglądamy obraz – optymalne dla grafiki

Technologia budowy matryc nie jest jednak idealna. Powoduje to nierówną jasność w rożnych partiach monitora. Kluczowym staje się więc element elektroniki służący korekcie jasności i równomiernemu podświetleniu całej powierzchni monitora.

Innym bardzo ważnym elementem jest możliwość kontroli koloru i kalibracji kolorów monitora.

Do kalibracji/profilowania kolorów monitora używa się zewnętrznych urządzeń pomiarowych takich jak np. kalibrator Color Munki dostępny róniez w naszej ofercie. Nie każdy jednak monitor da się odpowiednio skalibrować, ponieważ wymagania, które postawi przed nim kalibrator mogą okazać się nie spełnialne z przyczyn technicznych.


No tak... więc jaki monitor i czy jest to drogie?

Warto postawić na markę gwarantująca doświadczenie w produkcji profesjonalnych sprzętów służących do obrazowania.

Jedną z niewielu firm specjalizujących się w tej branży jest NEC. Firma ta specjalizuje się w produkcji monitorów graficznych ale również profesjonalnych rozwiązań dla mediów lub monitorów medycznych. Gwarantuje top doświadczenia i posiadanie technologii, która gwarantuje wysoką jakość.

Polecamy każdemu fotografowi sprzęt co do którego jesteśmy absolutnie przekonani. Jako fotograf potwierdzam jakość monitorów NEC, co do której upewniłem się w praktyce.

Oczywiście oferta monitorów, nawet tych do zastosowań graficznych jest bardzo szeroka. Dobierając więc sprzęt, warto dopowiedzieć sobie na pytanie jakie są nasze potrzeby i oczywiście jakie mamy możliwości finansowe.

Co powinien oferować monitor dla fotografa?

Poprawną reprodukcję kolorów.

Zwykle określa się ją na podstawie % palety AdobeRGB, którą może wyświetlić monitor. Najważniejszym jest możliwość wyświetlenia subtelnych przejść tonalnych i gradientów. W praktyce przekłada się to na piękne przejścia kolorystyczne przy fotografii krajobrazowej tj płynne przejścia kolorów nieba. Innym przykładem jest fotografia portretowa gdzie ważne będzie poprawne odwzorowanie tonów skóry. Ilość kolorów i przejść tonalnych, które zarejestrował nasz aparat może być olbrzymia. Łatwo jest to zepsuć niepoprawnie wyświetlając kolor, co powoduje np. brak płynności przejść kolorystycznych, wyświetlanie "pasków" i "schodków" zamiast płynnych przejść kolorów jeden w drugi. Łatwo sprawdzić ograniczenia monitora w tym względzie wyświetlając gradient tzn płynne przejście od bieli do czerni lub od koloru do czerni. Brak takiej płynności przejść tonalnych szybko demaskuje każdy kiepski monitor. Najlepszym rozwiązanie będzie możliwość sprzętowej  kalibracji monitora (kiedy kalibrator ustawia bezpośrednio monitor, a nie kolory w naszej karcie graficznej). Operacja kalibracji sprzętowej to programowanie tzw tablicy LUT. Jest to pamięć wzorców kolorystycznych w którą wyposażone są monitory profesjonalne.

Poprawną jasność

Wiele monitorów przeznaczonych dla rynku amatorskiego zbyt jasno „świeci”. Jest to cecha przyjemna dla rozrywki (np. gry na komputerze), jednak nie do fotografii. Zaleca się jasność monitora na poziomie max 12 cd/m2, gdy modele rozrywkowe często są w stanie świecić tylko jaśniej. Nadmierna kontrastowość i jasność spowoduje również szybkie zmęczenie oczu. Należy szczególnie unikać monitorów z funkcja tzw kontrastu dynamicznego który obniża jakość obrazu i służy do maskowania niedomagań sprzętu

Kąty widzenia

Niestety matryce tanich motorów biurowych typu TN sprawiają się tu dramatycznie. Często zdarza się iż z powodu niewłaściwego kąta widzenia, duże monitory uniemożliwiają postrzeganie jasności i koloru na całej powierzchni ponieważ patrząc z bliska nieznacznie zmieniamy kąt widzenia (szczególnie łatwo to zauważyć na monitorach panoramicznych gdzie to samo „okienko” windowsa ma inna barwę przesunięte w różne miejsca ekranu).

Równomierne podświetlenie

Tu sprawa jest szczególnie przykra. Może się zdarzyć, że źle podświetlona matryca wyświetla kompletnie inną jasność obrazu w różnych częściach ekranu. Polecam wyświetlenie białego okienka na całym ekranie (np. windowsowego notatnika) by zobaczyć iż część monitorów mocno zaciemnia obraz na brzegach ekranu, często pokazując sporą winietę

Rozmiar

Rozmiar nie jest w tym przypadku najważniejszy :) Warto w pierwszej kolejności postawić na jakość obrazu. Nie da się jednak ukryć, że większa przestrzeń pozwala mna wygodniejszą i łatwiejszą pracę nad fonografiami. Szczególnie ważne jest to gdy posiadamy dużą ilość fotografii do wyboru lub obrabiamy fotografie w programie graficznym, by mieć więcej miejsca na fotografie i dużą ilość pasków narzędziowych programu.

Konkretne modele

NEC bardzo jasno określa które modele nadają się do zastosowania profesjonalnego. W przypadku firmy NEC jest to seria monitorów mających w nazwie SPECTRA VIEW. Podobne oznaczenia stosuje konkurencja (np. EIZO gdzie seria graficzna to Color Edge). W przypadku monitorów tej firmy mamy do czynienia z dość wysokimi cenami. Warto wiedzieć że monitory biurowe tej firmy określa napis „Flex Scan” w nazwie. Warto to wiedzieć ponieważ wielu Klientów uwodzonych marką nabywa monitory tego producenta nie przeznaczone dla grafiki. NEC oferuje wysoką jakość nawet w modelach o niższej cenie. Świetnym przykładem jest tu model P221 o którym poniżej.

Przedstawię teraz zestawienie trzech minitorów różnej klasy – wszystkie optymalne do obróbki grafiki

NEC Multi Sync P221W

To model 22 calowy. Dysponuje matrycą w technologii PVA. Gwarantuje świetne odwzorowanie braw i dobry poziom czerni. Nie jest to jeszcze matryca klasy IPS, nie dysponuje też ogromną powierzchnią roboczą. Jakość obrazu który generuje jest jednak świetna. Najważniejszą funkcją tego modelu jest jednak możliwość kalibracji sprzętowej, o której pisałem wcześniej. Funkcja ta nie występuje w modelach tej klasy i ceny, dostępna w modelach droższych z serii Spectra View. Natomiast promocyjna cena P221W to tylko 1650,00 PLN.

NEC  SpectraView 231

To pełnoprawny monitor graficzny w nadal bardzo atrakcyjnej cenie. Ten 22 calowy monitor z tablicą LUT. Wyposażony w elektroniczną kontrolę jednorodności obrazu na całej powierzchni matrycy - Digital Uniformity Control. Oczywiście zastosowano w nim matryce typu IPS, jak w całej serii graficznej Spectra View

NEC SpectraView Reference 241 24"

Monitor 24 calowy wyposażony w profesjonalny rękaw blokujący światło boczne mogące zaburzać percepcję kolorów. Wyposażony w matrycę IPS . Gwarantuje obraz o jakości HD. Oferuje szerokim gamut barwowy (107% wielkości/98% pokrycia AdobeRGB) oraz w pełni kalibrowaną 14-bitową tablicą LUT dla 42-bitowego sterowania kolorami i korekcją gamma, niezależnie od koloru i wejścia.

W razie pytań i wątpliwości w wyborze tak ważnego narzędzia zapraszam do kontaktu mailowego foto@centrumpapieru.pl

www.CentrumPapieru.pl

Michał Wiatrowski